Najczęstsze powody opóźnień lotów i jak wpływają na prawo do odszkodowania

Coraz więcej osób podróżuje samolotami i… coraz częściej trafia na opóźnienia. Stres rośnie, a razem z nim pytanie: czy w tej sytuacji przysługuje odszkodowanie, czy jednak linia lotnicza jest zwolniona z odpowiedzialności?

W tym artykule wyjaśniamy najczęstsze przyczyny opóźnień i ich wpływ na prawo do odszkodowania na gruncie Rozporządzenia WE 261/2004. Dowiesz się, kiedy mowa o okolicznościach nadzwyczajnych, jakie dowody warto zebrać i jak skutecznie dochodzić swoich roszczeń.

Jakie są najczęstsze przyczyny opóźnień lotów?

Opóźnienia mają różne źródła. Część zależy od linii lotniczej, a część jest od niej niezależna. To kluczowe, bo prawo do odszkodowania w UE co do zasady przysługuje przy opóźnieniu w przylocie co najmniej trzy godziny, z wyjątkiem nadzwyczajnych okoliczności. Najczęściej spotykane przyczyny to:

• niekorzystne warunki pogodowe
• awarie techniczne statku powietrznego
• ograniczenia kontroli ruchu lotniczego i opóźnienia slotów
• rotacja samolotu i opóźnienia łańcuchowe
• braki kadrowe i kwestie załogi
• strajki i zakłócenia operacyjne na lotnisku
• zdarzenia bezpieczeństwa, np. bird strike lub incydenty medyczne
• infrastruktura lotniskowa, np. zamknięcie pasa.

W jakich sytuacjach pogoda wyklucza prawo do odszkodowania?

Pogoda wyłącza odszkodowanie, gdy jest obiektywnie niebezpieczna i nieprzewidywalna, a lotu nie dało się wykonać mimo podjęcia wszystkich racjonalnych działań. Dotyczy to na przykład gwałtownych burz, silnych oblodzeń, intensywnych opadów śniegu, pyłu wulkanicznego czy porywistych wiatrów zagrażających bezpieczeństwu. Jeżeli jednak opóźnienie wynikało głównie z organizacji pracy przewoźnika, np. braku odladzania na czas, argument pogodowy może nie wystarczyć. Ciężar dowodu spoczywa na linii lotniczej. Niezależnie od przyczyny, pasażer zachowuje prawo do opieki, czyli posiłków, napojów, komunikacji, a przy długim oczekiwaniu również do hotelu i transportu.

Co oznaczają awarie techniczne i kto za nie odpowiada?

Typowe usterki techniczne powstające w trakcie eksploatacji samolotu co do zasady obciążają linię lotniczą. Nie są uznawane za nadzwyczajne, jeśli wynikają z normalnego ryzyka operacyjnego i konserwacji floty. Za nadzwyczajne mogą być uznane rzadkie wady produkcyjne, ukryte defekty ujawnione przez producenta, akty sabotażu lub ingerencje osób trzecich. W praktyce to przewoźnik musi wykazać, że awaria miała właśnie taki charakter oraz że zrobił wszystko, aby ograniczyć opóźnienie, np. podstawić inną maszynę.

Kiedy opóźnienie uznaje się za okoliczność nadzwyczajną?

Okoliczność nadzwyczajna to zdarzenie zewnętrzne wobec przewoźnika, którego nie można było uniknąć przy zastosowaniu wszystkich racjonalnych środków. Do tej kategorii zwykle zalicza się:

• ekstremalne zjawiska pogodowe
• decyzje władz, kontrolerów ruchu lub lotniska, w tym zamknięcie przestrzeni powietrznej
• zagrożenia bezpieczeństwa i działania służb
• bird strike i inne zdarzenia z udziałem zwierząt
• nagłe incydenty medyczne skutkujące lądowaniem awaryjnym.

Nawet przy nadzwyczajnych okolicznościach przewoźnik musi wykazać należyte starania. Jeżeli ich zabraknie, odpowiedzialność odszkodowawcza może wrócić. Prawa do opieki pozostają aktualne.

Jak działania kontroli ruchu powietrznego wpływają na prawa pasażera?

Ograniczenia slotów, wydłużone procedury startów i lądowań oraz strajki kontrolerów to częste źródła opóźnień. Zwykle traktuje się je jako okoliczności nadzwyczajne, bo wynikają z decyzji niezależnych od przewoźnika. W takiej sytuacji odszkodowanie może nie przysługiwać, ale linia nadal ma obowiązek zapewnić opiekę, a przy dużych opóźnieniach także prawo do zmiany planu podróży lub zwrotu ceny biletu zgodnie z przepisami.

Czy opóźnienia z powodu załogi uprawniają do odszkodowania?

Braki kadrowe, nieoptymalne planowanie grafików, przekroczone normy czasu pracy czy nagłe zachorowania pojedynczych członków personelu zwykle mieszczą się w ryzyku operacyjnym przewoźnika. W takich przypadkach odszkodowanie przeważnie przysługuje. Odmiennie ocenia się zewnętrzne strajki, np. na lotnisku lub w kontroli ruchu. Strajki wewnątrz linii bywają oceniane różnie, ale co do zasady są bliżej odpowiedzialności przewoźnika niż okolicznościom nadzwyczajnym. Każdą sprawę analizuje się z uwzględnieniem orzecznictwa i dowodów.

Jakie dokumenty i dowody warto zebrać po długim opóźnieniu?

Im lepsze dowody, tym łatwiej o pozytywne rozstrzygnięcie. Warto gromadzić:

• kartę pokładową i potwierdzenie rezerwacji
• numer rejsu, pierwotne i faktyczne godziny wylotu oraz przylotu
• zdjęcia tablic odlotów lub zrzuty ekranu z aplikacji
• komunikację od linii lotniczej, w tym przyczyny opóźnienia
• vouchery, jeśli były wydane, oraz nazwę lotu alternatywnego
• paragony za posiłki, napoje, hotel i dojazdy związane z oczekiwaniem
• dane pasażerów z rezerwacji oraz ewentualne oświadczenia świadków.

Jak skutecznie dochodzić swoich praw po opóźnieniu lotu?

Najpierw sprawdź podstawowe warunki z Rozporządzenia WE 261/2004. Kluczowe są miejsce wylotu lub przewoźnik z Unii Europejskiej, a także opóźnienie w przylocie co najmniej trzy godziny. Następnie złóż reklamację do linii lotniczej. Opisz przebieg zdarzenia, dołącz dowody i wskaż podstawę prawną. Odpowiedź zwykle przychodzi w ciągu około 30 dni. Przy odmowie lub braku reakcji możesz złożyć skargę do Rzecznika Praw Pasażera lub właściwego organu w państwie zdarzenia. Kolejny krok to mediacja lub sąd. Terminy przedawnienia zależą od kraju i rodzaju roszczenia, dlatego nie warto zwlekać.

Jeżeli wolisz wsparcie profesjonalne, AirCompensa działa w modelu ‘No Win – No Fee’: brak opłaty w przypadku braku wypłaty odszkodowania, standardowa prowizja 20% brutto od uzyskanej kwoty oraz promocyjna prowizja 15% brutto przy zgłoszeniu co najmniej 10 osób. Proces jest prosty: zgłoszenie sprawy, analiza prawna pod kątem Rozporządzenia WE 261/2004, kontakt z linią, a w razie odmowy eskalacja do organów lub sądu. Po wygranej pieniądze trafiają do klienta po potrąceniu stałej prowizji. Taka obsługa odciąża z formalności i pozwala skorzystać z aktualnego orzecznictwa.

Prawo do odszkodowania za opóźniony lot zależy od przyczyny i staranności przewoźnika, a to ustala się na podstawie dowodów. Znajomość zasad, szybkie działanie i właściwe dokumenty robią różnicę. W praktyce liczy się także wybór drogi dochodzenia praw, samodzielnej lub z pełnomocnikiem. To zwiększa szansę na skuteczne i sprawne zamknięcie sprawy.

Sprawdź teraz, czy masz prawo do odszkodowania!