Rozporządzenie nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady
Każdemu zdarzyło się narzekać na brukselską biurokrację, śmiać z uznawania marchewki, jako owocu czy badania przez urzędników krzywizny banana. Niemniej Rozporządzenie 261/2004 stanowi doskonały przykład korzyści, jakie prawo unijne daje każdemu z obywateli Wspólnoty. Niestety jeszcze wiele osób nie zna przysługujących pasażerom praw, które przyznaje im Rozporządzenie (np. odszkodowanie za lot).
Zanim przejdziemy do samego rozporządzenia warto zwrócić uwagę na rodzaj aktu prawnego, w jakim została przyjęta powyższa regulacja. Rozporządzenie obowiązuje w wersji jednolitej we wszystkich państwach członkowskich i stanowi część porządku krajowego na równi z ustawami. W związku z powyższym zasady przyznawania odszkodowania pozostają takie same na terenie całej UE.
EU 261/2004
Wracając do samego rozporządzenia, czego ono dotyczy? Rozporządzenie 261/2004 ustala wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w trzech przypadkach: odmowy przyjęcia na pokład, odwołania lotu lub jego opóźnienia. Zakres uprawnień przysługujących pasażerom w sytuacji wystąpienia powyższych przypadków możemy podzielić na prawo do odszkodowania oraz prawo do opieki.
Równoległe obowiązują inne regulacje (Konwencja Montrealska) w zakresie odszkodowań, ale warunkiem jego uzyskania jest udowodnienie powstałej szkody. Zryczałtowane odszkodowanie przysługuje niezależnie od tego czy ponieśliśmy jakąkolwiek szkodę. Dlatego niekiedy wysokość odszkodowania może nie rekompensować szkody wywołanej powstałymi zakłóceniami. Niewątpliwie przyjęte rozwiązanie jest korzystne dla pasażerów, gdyż nie nakłada na nas obowiązku wykazania zaistnienia jakichkolwiek przesłanek. W przypadku wystąpienia jednego z powyższych przypadków odszkodowanie przysługuje, chyba, że zostało spowodowane nadzwyczajnymi okolicznościami, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, ale wykazanie tej okoliczności spoczywa na linii lotniczej.
Prawo do opieki to zespół uprawnień, które przysługują pasażerowi w związku zaistnieniem powyższych trzech przypadków. Dla pasażerów ze zmienioną rezerwacją uprawnienia te mają szczególnie istotne znaczenie.
Zakres stosowania
Z punktu widzenia pasażerów bardzo istotne jest ustalenie zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia. Rozporządzenie stosuje się do wszystkich pasażerów, których lot realizowany jest z UE. Odmienna sytuacja występuje, gdy lot realizowany z poza UE do UE, wówczas odszkodowanie przysługuje jedynie pasażerom, którzy odbywają lot na pokładzie przewoźnika wspólnotowego. Dlatego kupując bilety zwróćcie uwagę kto obsługuje poszczególne odcinki.
Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu
Pisząc o rozporządzenie nie sposób nie wspomnieć o Trybunale Sprawiedliwości, który odegrał bardzo istotną rolę w kształtowaniu praw pasażerów w UE. Najlepszym przykładem na poparcie tej tezy jest fakt, że Rozporządzenie nie przyznaje odszkodowania za opóźniony lot. Prawo to zostało wyinterpretowane przez TS w licznym orzecznictwie, o którym nie raz jeszcze na tym blogu usłyszycie.
Podsumowanie
Dzisiejszy post stanowi jedynie ogólne wprowadzenie do tematyki związanej z prawami pasażera. Najważniejsze, aby po przeczytaniu dzisiejszego wpisu mieli Państwo świadomość, że w przypadku zakłóceń lotu przysługuje odszkodowanie. Świadomość pasażerów o przysługujących im prawach jest nadal bardzo niska. W kolejnych wpisach będę starał się przybliżać meandry rozporządzenia oraz orzecznictwa.